Ooievaar vliegt terug naar het nest
Foto Paul Toonen
Woensdag 29 mei jl. werden de jonge ooievaars, die op het oude stadhuis van Gennep geboren zijn, geringd.
In aanwezigheid van de groentjes van IVN Maas en Niers, nog andere kinderen en nieuwsgierige volwassenen kwam ooievaarkenner Leo uit Beugen met zijn hoogwerker om de kuikens uit het nest te halen om ze beneden te ringen.
De drie overgebleven uivers (= andere naam voor ooievaar) werden tevens gewogen en hun snavels werden schoongemaakt. Het gewicht van de vogels lag tussen en 2690 en 2870 gram. Dat is best wel een mooi gewicht. Er zaten oorspronkelijk vijf jongen in het nest, maar de twee kleinsten hebben het niet gehaald. Het komt ook maar zelden voor dat er meer dan drie jongen grootgebracht worden door de ouders. De overleden jonkies zijn begraven in het Niersdal.
Nadat de ooievaars geringd waren werden ze weer naar boven gebracht met de hoogwerker en binnen een mum van tijd kwamen pa en ma aangevlogen om te kijken of alles in orde was met hun kroost.
Ooievaars leven in de nabijheid van de mens. Ze nestelen zich bij voorkeur op menselijke bouwsels, zoals in Gennep het oude stadhuis. Ook zie je vaak palen in het veld met daarop een groot wiel waarop de ooievaars hun nest kunnen maken. Zo staat er bijvoorbeeld zo’n paal bij de Vilt in Beugen. En ja, ook daar zijn jonkies geboren. Soms maken ze ook een nest in een hoge boom.
Midden jaren zeventig was de ooievaar zo goed als uitgestorven, maar Vogelbescherming Nederland heeft samen met vrijwilligers een reddingsprogramma met ooievaarsstations gestart om te voorkomen dat de vogel uitstierf. Dat heeft succes gehad, want de vogel staat niet meer op de Rode Lijst, dat wil zeggen: er is geen gevaar voor uitsterven.
Uiterlijk
Een ooievaar is een grote witte vogel met zwarte vleugelranden, rode poten en snavel. Hij kan ongeveer 1 meter groot worden. Dit is gemeten van snavel tot staart. De spanwijdte kan reiken tot 215 cm. Het mannetje is iets groter dan het vrouwtje, maar verder zien ze er hetzelfde uit. De jonge ooievaars hebben na het uitkomen witte donsachtige veertjes die na een week vervangen worden door een dichtere vacht van wit wollige dons. De poten zijn in het begin rossig, waarna ze verkleuren naar grijsachtig zwart. Tegen de tijd dat ze uitvliegen hebben ze hetzelfde uiterlijk als hun ouders. De snavel is bij de jonge ooievaars oranje met een zwarte punt. Pas in de volgende zomer verkleurt de snavel helemaal naar rood.
Soms hebben de ouders witte poten in plaats van rood, maar dat komt alleen voor als het erg heet is en de zon fel schijnt. Ze poepen dan over hun poten om die te beschermen tegen zonnebrand. Wat wij doen met zonnebrandcrème doet een ooievaar dus met zijn eigen poep.
Weer bij de jongen
Foto Paul Thoonen
De jonge ooievaars worden geringd en gewogen
Foto Paul Toonen
Leefwijze
Na het paren, waar een uitgebreide balts aan vooraf gaat met klepperen met de snavel en het in de nek gooien van hun kop, legt de ooievaarsvrouw in april drie tot vijf eieren. Ze worden ongeveer 33-34 dagen bebroed door zowel de vader als de moeder. De jongen zitten 55 tot 60 dagen op het nest en als ze uitgevlogen zijn worden ze nog 7 tot 20 dagen gevoerd door de ouders.
Daarna moeten de jonge ooievaars hun eigen weg zoeken. Ze trekken dan mee met de andere ooievaars, die via Spanje bij Gibraltar de zee oversteken om te overwinteren in Afrika. Steeds meer ooievaars trekken echter niet meer weg en overwinteren gewoon bij ons in Nederland. In de winter kun je ze dan ook wel eens aantreffen in de bebouwde kom.
De vogels die weggetrokken zijn, komen in februari weer terug naar ons land en vaak zie je ze dan in grote aantallen in onze vochtige weilanden en veengebieden naar eten zoeken.
Het voedsel bestaat niet alleen uit kikkers, maar ook uit mollen, insecten muizen, hagedissen, regenwormen, jonge vogels, aas en afval.
Ouderliefde
De ouders zorgen erg goed voor hun kinderen. Ze zorgen niet alleen voor voldoende voedsel , maar ze beschermen hen ook bij sterk wisselende temperaturen. Als het koud is zorgen ze dat de kleintjes onder hun vleugels kunnen opwarmen. Als het erg heet is zoals vorige zomer, maken ze van hun vleugels een soort parasol die ze uitspreiden boven de jongen zodat deze in de schaduw kunnen zitten. Ook krijgen de jongen af en toe een verkoelende douche. De vader of moeder vliegt dan naar het water waar de krop, waar normaal het eten in opgeslagen wordt, gevuld wordt met een flinke plons water. Dan vliegt hij of zij terug naar het nest en laat het water als een lekkere douche boven de jongen uit de snavel lopen. Heerlijk koel toch?
Ooievaars en baby’s
Al eeuwen worden ooievaars in verband gebracht met het brengen van baby’s. Dat verhaal komt uit de Griekse mythologie. Gerana, de mooie koningin, had de Godin Hera boos gemaakt. Het volk was in oorlog met de ooievaars en het leek Hera leuk om wraak te nemen door Gerana in een ooievaar te veranderen. Als ooievaar probeerde Gerana haar eigen kind te ontvoeren maar werd telkens weggejaagd door haar rivale. In de Griekse mythologie kwamen ooievaars geen baby’s brengen, maar stalen ze juist.
Wij wensen de drie jonge ooievaartjes heel veel geluk en een lang leven en hopen ze nog eens terug te zien in Gennep en omstreken. Wil je meer zien van de ooievaars, dan moet je de webcam van vogelbescherming/beleef de lente Nederland maar eens bekijken. Daar staan opnames van de Gennepse ooievaars op en volgend jaar worden er, als er jonge ooievaars geboren worden in Gennep, zeker weer live-opnames gemaakt.
Fijne zomer!
Martha en Paul