Kluifjes en sponzen
In het weekend van 1 en 2 november was er nog niet veel te merken van de herfst; het was heerlijk weer en de temperatuur deed ons denken aan de lente. Dat de herfst toch in aantocht is hebben we tijdens onzewandelingen met onze hond kunnen ervaren. We ontdekten enkele apart gevormde paddenstoelen. Twee hiervan beschrijven we hieronder.
Witte kluifzwam (Helvella crispa).
Rare verschrompelde dingen zijn het, die witte kluifzwammen. De stelen zijn hol en gegroefd en de hoed golvend zadelvormig. Ze hebben wel iets weg van een hondenkluifje waar aan flink aan gekauwd is. Of daar de naam vandaan komt weten we niet zeker, maar het zou zo maar kunnen. De foto van deze aparte paddenstoel is genomen op 1 november langs het wandelpad bij het voetbalveld aan de kant van de Rondweg.Men zegt dat deze paddenstoel in de zomer en herfst algemeen voorkomt op zand, klei en leem in bossen. Wij hebben hem echter nog nooit gezien dus voor ons is het een wauw-gevoel om hem zo dicht bij huis te ontdekken.De paddenstoel is 5-15 cm groot en de kleur is vuilwit tot crème-oker, of grijsbruin. De witte kluifzwam is verwant aan de morieljes, die in het voorjaar verschijnen en goed eetbaar zijn. Vroeger dacht men dat deze paddenstoel ook eetbaar was, maar het is een soort die giftig is en maag- en darmklachten kan veroorzaken, hoewel in bepaalde delen van Europa de zwammen wel gegeten worden; ze moeten dan wel eerst gedroogd of enkele keren gekookt worden.
Grote sponszwam
Grote sponszwam
Eén van de wonderbaarlijkste zwammen in Nederland is de grote sponszwam(Sparassis crispa). Ze ziet er uit zoals ze heet: een grote ouderwetse badspons. Deze “bovenwaterspons” (zie foto) troffen wij 2 november aan tijdens onze middagwandeling, maar ook op 13 oktober hebben wij deze soort al aangetroffen nabij de Drie Vijvers. De grote sponszwam is een eetbare paddenstoel en komt voor in Europa, Noord-Afrika, Azië en Noord-Amerika. De zwam komt voor op wortels en stronken van dennenbomen, vooral op grove den. Ze kunnen 10-40 cm breed worden en 10-15 cm hoog. Als je een groot
exemplaar hebt kan deze wel tot 5 kg wegen. De paddenstoelen zijn van juli tot december te vinden en komen ieder jaar terug, als de stronk tenminste niet verstoord wordt door mensen die hem willen eten en de stronk te ver afsnijden. Dan is het afgelopen met deze zwam. Ze lijkt wel wat op een bloemkool; in het Engels heet deze zwam dan ook Cauliflower mushroom (=bloemkoolzwam).
Waarom heet hij dan bij ons sponszwam? Simpel: wij hebben al een bloemkoolzwam (Ramaria botrytis)! Dit is een soort koraalzwam en ziet er ook uit als een stuk koraal, en niet als een bloemkool, maar ja je moet wat als mycoloog(kenner van zwammen). Eigenlijk lijkt de grote sponszwam ook wel op zo’n ouderwetse rubberen badmuts met van die gevouwen rubberen bloemblaadjes erop. Hij zou zomaar badmutszwam hebben kunnen heten. Het blijven raadselachtige wezens... die zwammen.
Martha en Paul