Aardappelbovist (scleroderma citrinum)
Zoals beloofd in de vorige uitgave van Hèjs Nèjs zijn nu de paddenstoelen weer aan de beurt. Deze keer vertellen we niet over een paddenstoel met steel en hoed zoals de mooie vliegenzwam, maar over een soort die zijn sporen op een bijzondere manier verspreidt.
Kenmerken en standplaats Zoals de naam al aangeeft komen vorm en afmetingen treffend met die van een aardappel overeen. De doorsnee is ongeveer 10-12 cm en de hoogte ongeveer 6 cm. Hij heeft geen steel, maar is wel in de grond verankerd met een soort donzig “voetje”. Je vindt deze soort in bossen, tuinen, op de hei en langs paden en wegen. Het is een zeer algemene soort maar zeker de moeite waard om er eens bij stil te staan. Vaak staan ze in groepjes bij elkaar en dan lijkt het alsof er een pondje aardappels bij elkaar ligt.
Verspreiding
Aardappelbovisten zijn stuifzwammen en verspreiden hun sporen dan ook door “verstuiving”. In het najaar zijn de sporen in de paddenstoel rijp. De sporen vullen het vruchtlichaam helemaal op zoals ook te zien is op de foto waar je een doorgesneden exemplaar ziet. Een vruchtlichaam kan miljarden sporen bevatten. Rijpe aardappelbovisten scheuren bovenaan open zodat de sporen hun weg naar buiten kunnen vinden. Vaak gebeurt dat doordat er een dier tegenaan loopt of omdat er een regendruppel op de paddenstoel valt. Natuurlijk kun je ook proberen om de natuur een handje te helpen door even met je hand in de rijpe paddenstoel te knijpen of er voorzichtig met je voet tegenaan te stoten. De sporen, die bruinzwart tot zwart van kleur zijn, stuiven dan letterlijk weg om ergens anders neer te vallen en mogelijk een nieuwe paddenstoel te vormen. Natuurlijk zullen niet alle sporen zich ontwikkelen tot een aardappelbovist, want dan stond er niets anders meer in het bos.
Je kunt natuurlijk altijd een handje helpen bij het verstuiven...
Eetbaar of niet?
Het vlees van een jonge aardappelbovist is stevig en wit, daarna verkleurend tot roze en bij rijpheid zwart. De paddenstoel is niet eetbaar. Het eten van volwassen aardappelbovisten kan leiden tot braakneigingen en zelfs hartklachten.
Hopelijk blijft het weer voorlopig nog zacht want als het streng gaat vriezen, moet je wachten tot het volgend jaar om deze stuifzwam waar te kunnen nemen.
Veel natuurgenot toegewenst Martha en Paul