Overal langs de wegen rondom Heijen, maar vooral in de bermen langs de N271 staat het Jakobs kruiskruid te bloeien. Met zijn helder-gele bloemen trekt deze plant veel insecten. Het is een wilde, in de regel tweejarige plant, met gele bloempjes uit het geslacht Jacobaea (Jacobskruid).
Verschillende namen
Waarom de vlinder Sint Jakobsvlinder genoemd wordt en de plant Jakobskruiskruid, is niet duidelijk. Waarschijnlijk is er door de geleerden een vergissing gemaakt tijdens het vastleggen van de namen.
Verspreiding
De plant komt steeds meer voor in Nederlandse wegbermen.. De plant is een pionier; hij verspreidt zich snel doordat een volwassen plant 75.000 tot 200.000 zaadjes kan produceren, die door vruchtpluis meegevoerd worden met de wind en zo neerkomen op open plekken in het gras of de berm. Door zijn massale verspreiding komt hij ook veelvuldig voor in de weilanden, wat de boeren niet zo prettig vinden, omdat de plant erg giftig is. Hij bevat verschillende soorten alkaloïden die vooral voor zoogdieren erg giftig zijn. Als de plant terecht kom tussen het hooi of kuilvoer en de koeien eten ervan kan dat leiden tot beschadiging van de lever waarbij kleine bloedvaatjes verstopt kunnen raken.
Bestrijding
Als Jakob kruiskruid zich eenmaal gevestigd heeft, is het erg lastig om de plant te bestrijden. Door voor een dichte graszode te zorgen kan de vestigingskans van het onkruid verkleind worden. In een dichte zode kunnen de zaden van deze soort namelijk veel minder gemakkelijk kiemen. Uit de praktijk blijkt dat Jakobskruiskruid erg slecht tegen kunstmest kan. Het gras krijgt dan de kans om een dichte zode te vormen met minder openheid. Hierdoor hebben de zaden van het kruiskruis minder kans om zicht te ontwikkelen.
Voedselplant
Het Jakob kruiskruid vormt het hoofdvoedsel voor de zebrarups, de larve van de sint-jakobsvlinder (Tyria jacobaea). De rupsen van deze vlinder zijn aangepast aan het eten van Jakobskruiskruid en zijn dus niet gevoelig voor vergiftiging. Op de planten zie je soms massaal de rupsen van deze vlinder. Ze zijn mooi zwart-geel gestreept en worden door ons dan ook wel voetbalkousjes genoemd. De kleuren van de rups maar ook die van de vlinder (zwart met rode stippen en strepen) zijn signaalkleuren. Hiermee geven ze aan: “Eet ons niet wij zijn niet lekker”.
Voortplanting
In juni en juli legt het vrouwtje eieren in groepjes van 30-40 aan de onderkant van de bladeren van het Jakob kruiskruid, maar ook op hoefblad worden de eieren en rupsen waargenomen. In juli en augustus heb je de meeste kans om de rupsen te vinden. En hierna kun je natuurlijk op zoek gaan naar de mooie gekleurde nachtvlinder, die wel overdag rondvliegt.
Veel succes en fijne vakantie.
Martha en Paul